شکافنده ی علم ها
حسن بصرى نزد امام باقر (ع) آمد و گفت: آمده ام تا مطالبى درباره قرآن از شما بپرسم .
امام - علیه السلام- فرمودند: آیا تو فقیه اهل بصره نیستى؟
پاسخ داد: این چنین گفته مى شود.
امام فرمودند: آیا در بصره شخصى هست که تو مسایل و احکام را از او دریافت کنى؟
پاسخ داد: خیر.
امام فرمودند: بنابر این، همه مردم بصره، مسایل دینشان را از تو مىگیرند؟
گفت: آرى.
امام باقر -علیه السلام- فرمودند: سبحان الله! مسؤولیت بزرگى را به گردن گرفته اى.از جانب تو سخنى برایم نقل کرده اند که نمىدانم واقعا تو آن را گفته اى یا بر تو دروغ بسته اند.
حسن بصرى گفت: آن سخن چیست؟
امام فرمودند: مردم گمان کرده اند که تو معتقدى خداوند امور بندگان را به خود آنان تفویض کرده است!
حسن بصرى سکوت اختیار کرده و هیچ نمى گفت!
امام باقر -علیه السلام- براى این که وى را به ریشه اشتباهش متوجه سازند و بنمایانند که عامل اصلى کج فهمى او، ناتوانى در فهم معارف قرآن است، برایش نمونه اى روشن آوردند و فرمودند:
اگر خداوند در قرآنش به کسى ایمنى داده باشد، آیا به راستى پس از این ایمنى تضمین شده از سوى خدا، بر او ترسى هست؟
حسن بصرى گفت: خیر، ترسى بر او نخواهد بود.
امام باقر -علیه السلام- فرمودند: اکنون آیه اى را برایت مى خوانم و سخنى با تو دارم، من گمان نمى کنم که آن آیه را به گونه ی صحیح تفسیر کرده باشى، و اگر غلط تفسیر کرده اى، هم خودت را هلاک کرده اى و هم پیروانت را.
آن آیه این است: «وَجَعَلْنَا بَیْنَهُمْ وَبَیْنَ الْقُرَى الَّتِی بَارَکْنَا فِیهَا قُرًى ظَاهِرَةً وَقَدَّرْنَا فِیهَا السَّیْرَ سِیرُوا فِیهَا لَیَالِیَ وَأَیَّامًا آمِنِینَ»
(میان آن ها و سرزمین هایی که برکت داده بودیم شهرها و آبادی های آشکار قرار دادیم، و فاصله های متناسب و نزدیک مقرر داشتیم (و به آنها گفتیم) شبها و روزها در این آبادیها در امنیت کامل مسافرت کنید. "سوره سبأ، آیه 18" )
شنیده ام که گفته اى مراد از سرزمین مبارک و امن، سرزمین مکه است؟ آیا کسانى که براى حج به مکه سفر مى کنند مورد هجوم راهزنان قرار نمى گیرند و در مسیر آن هیچ ترسى ندارند و اموالشان را از دست نمىدهند؟
حسن بصرى گفت: چرا.
امام فرمودند: پس چگونه ایمن هستند و امنیت دارند؟!
این آیه مثالى است که خداوند درباره ما اهل بیت رسالت، بیان داشته است. ما سرزمین مبارکیم و سرزمینهاى آشکار «قرى ظاهرة» نمایندگان و فقهاى پیرو ما هستند که میان ما و شیعیانمان قرار دارند و مطالب ما را به آنان مى رسانند.
«قدرنا فیها السیر» مثالى است از حرکت و کاوش علمى.
«سیروا فیها لیالى و ایاما» مثالى است از تهییج مردم براى کسب هماره دانش در زمینه حلال و حرام و واجبات و احکام از اهل بیت -علیهم السلام- .
هر گاه مردم از این طریق معارف دین را دریافت کنند، ایمن از شک و گمراهى اند...
اى حسن بصرى! اگر به تو بگویم جاهل اهل بصره اى، سخنى به گزاف نگفته ام! از اعتقاد به تفویض، اجتناب کن، زیرا خداوند به دلیل ضعف و سستى، تمام کار خلق را به ایشان وا ننهاده و از سوى دیگر ایشان را به ناروا بر گناهان مجبور نساخته است.
الاحتجاج، 327
منبع: کتاب زندگی سیاسی امام باقر -علیه السلام- ، نوشته احمد ترابی، صفحه 94
احوالات؟
ماشالله از نوشتن. کلی مطالبتون رو نخوندم.
ایشالا موفق باشید.
شب آرزوها نزدیکه...